Bên cạnh điểm tiến bộ là không tính “tiền ảo” làm căn cứ buộc tội so với hướng dẫn cũ, nghị quyết vẫn còn những điểm chưa rõ, làm nhiều cơ quan tố tụng băn khoăn…

Vừa qua, trong một buổi tập huấn tại TAND TP.HCM, nhiều thẩm phán đã nêu ra một số trường hợp vẫn vướng mắc khi xử lý các hành vi đánh bạc, tổ chức đánh bạc. Tại cuộc họp liên ngành công an - viện kiểm sát - tòa án quận 11 (TP.HCM) mới đây, một loạt tình huống thực tế mà cơ quan tố tụng đang lúng túng cũng được đưa ra bàn thảo.

Tính tiền đánh đề không dễ

Thay đổi được đánh giá cao của Nghị quyết 01/2010 so với hướng dẫn cũ là không áp dụng “tiền ảo” để tính số tiền đánh bạc làm căn cứ buộc tội. Cụ thể, nếu người chơi số đề, cá độ trúng số đề, thắng cược cá độ thì số tiền mà họ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà họ đã bỏ ra để mua số đề, cá độ cộng với số tiền thực tế mà họ được nhận từ chủ đề, chủ cá độ. Nếu họ không trúng, không thắng cược hoặc bị phát hiện, ngăn chặn trước khi có kết quả mở thưởng thì số tiền mà họ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà họ đã bỏ ra để mua số đề, cá độ…

Tuy nhiên, nhiều tình huống đánh đề thực tế làm cơ quan tố tụng lúng túng khi xác định số tiền đánh bạc vẫn chưa được Nghị quyết 01/2010 hướng dẫn.

Tình huống thứ nhất: Công an bắt chủ đề lúc 15 giờ 30 (chưa có kết quả xổ số). Khi bị bắt, tổng cộng các phơi đề của chủ đề là 1,9 triệu đồng, chưa đủ định lượng để khởi tố (2 triệu đồng). Đến 17 giờ, A. thấy mình trúng đề, không biết chủ đề đã bị bắt nên vẫn tìm đến lãnh tiền trúng đề như quy ước là bỏ ra 100.000 đồng “ăn” 70 lần, tức 7 triệu đồng.

Ở đây, số tiền đánh bạc của chủ đề chưa đến 2 triệu đồng, nếu cộng thêm phần trúng đề của A. (7 triệu đồng) thì đủ định lượng để khởi tố. Còn A. bị bắt sau khi có kết quả xổ số, A. đã trúng đề và số tiền đánh bạc cũng đủ để khởi tố (100.000 đồng tiền ghi đề + 7 triệu đồng tiền trúng đề). Nhưng vấn đề là chủ đề đã bị bắt trước khi có kết quả xổ số thì xử lý sao?

Tình huống thứ hai: Cùng một ngày, T. ghi đề của hai “huyện đề” khác nhau là L. và P. Rồi L. bị bắt, công an xác định số tiền T. đánh bạc với L. là 1,8 triệu đồng. Tiếp đó, bắt được P., công an xác định số tiền T. đánh bạc với P. là 900.000 đồng.

Ở đây, nếu tính từng vụ, số tiền đánh bạc của T. chưa đủ định lượng để khởi tố về tội đánh bạc. Nhưng nếu cộng dồn hai vụ, T. sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự. Như vậy, người chơi đề ghi đề với nhiều “huyện đề” khác nhau như T. có bị xem là đánh bạc một lần hay không để cộng dồn số tiền đánh bạc?

Một tình huống phụ: Sau khi hỏi ý kiến, công an xác định có thể truy cứu trách nhiệm hình sự đối với T. thì lại nảy sinh rắc rối: “Huyện đề” P. có dấu hiệu tâm thần, cần phải đưa đi giám định. Đặt ra trường hợp nếu P. bị bệnh thật thì T. đã chơi đề với người tâm thần. Vậy tiền chơi đề giữa hai bên có được xem là tiền đánh bạc hay không?

Rối về “đánh bạc với nhau”

Điểm a khoản 4 Điều 1 Nghị quyết 01/2010 hướng dẫn: “Khi xác định tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc cần phân biệt: Trường hợp nhiều người cùng tham gia đánh bạc với nhau thì việc xác định tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc đối với từng người đánh bạc là tổng số tiền, giá trị hiện vật của những người cùng đánh bạc được hướng dẫn tại khoản 3 điều này”…

Trên thực tế, hiểu khái niệm “đánh bạc với nhau” ở trên không đơn giản. Đánh bạc với nhau được hiểu là trực tiếp ăn thua với nhau hay chỉ cần ngồi chung sòng bạc? Chẳng hạn ở bài cào, người ta thường chơi theo hai dạng, một là các con bạc đặt số tiền như nhau vào giữa, lật bài ai lớn điểm thì gom hết; hai là từng con bạc ăn thua trực tiếp với người làm cái. Với dạng thứ nhất thì khái niệm “đánh bạc với nhau” đã rõ nhưng với dạng thứ hai đang gây tranh cãi. Khi bắt, công an có được xem những người đánh bạc ngồi cùng sòng dù không hề ăn thua với nhau là đang “đánh bạc với nhau”, từ đó cộng tất cả số tiền trên chiếu bạc để làm căn cứ xử lý hay không?

Một trường hợp cụ thể đã được VKS quận 11 đưa ra: Công an bắt được các đối tượng đang chơi tài xỉu do T. làm cái. Số tiền thu trên chiếu bạc là 3 triệu đồng. Trong túi T. có 5 triệu đồng, được khai là vốn để thầu, trong túi các con bạc có người chỉ còn 20.000 đồng. Các con bạc khai chỉ mang theo từ vài chục ngàn đồng đến 100.000 đồng. Vậy các con bạc có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không?

Nhiều ý kiến cho rằng những con bạc này dù ngồi cùng sòng nhưng không phải là “đánh bạc với nhau” mà từng người ăn thua trực tiếp với nhà cái. Tuy nhiên, cũng có ý kiến ngược lại rằng phải xác định họ “đánh bạc với nhau”, từ đó tính tiền đánh bạc là tất cả tiền trên chiếu bạc cộng với tiền trong người của nhà cái cùng các con bạc để làm căn cứ xử lý hình sự.